Çene Geriliği Nedir?

Çene geriliği, alt ya da üst çenenin normalden daha geride olması durumunu ifade eder. Bu durum, kişinin fiziksel görünümünü ve çene fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.

Alt çene geriliği ise, alt çenenin üst çeneye göre daha geride kalması durumudur ve çene yapısının normal dengesinin çeşitli nedenlerle bozulmasına yol açar.

Çene Geriliği Nedenleri Nelerdir?

Çene geriliği, genetik faktörlerden travmalara, yanlış beslenme alışkanlıklarından doğum sırasında yaşanan problemlere kadar birçok nedenle ortaya çıkabilir.

Bu durum, çene yapısında ve diş düzeninde çeşitli bozukluklara yol açabilir ve tedavi edilmezse kalıcı sorunlara neden olabilir.

Aşağıda, çene geriliğinin en yaygın nedenleri aşağıdaki gibidir;

• Genetik Faktörler: Ailede çene geriliği öyküsü olan bireylerde, bu durumun görülme olasılığı daha yüksektir.
• Travmalar: Adolesan döneminde yaşanan yüz travmaları, çene gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Doğum Yöntemleri: Uygunsuz doğum teknikleri, çene yapısında bozulmalara yol açabilir.
• Parmak ve Dudak Emme Alışkanlığı: Uzun süreli parmak emme veya alt dudak emme alışkanlığı çene gelişimini etkileyebilir.
• Yüz Travmaları: Çene bölgesindeki yaralanmalar, çene yapısının bozulmasına neden olabilir.
• Diş Problemleri: Çarpık dişler veya dişlerin sıkışık olması, çene hizasında problemlere yol açabilir.
• Solunum Bozuklukları: Ağızdan nefes alma gibi solunum bozuklukları, çenenin doğru gelişimini engelleyebilir.
• Anormal Kas Fonksiyonları: Çene kaslarının anormal çalışması, çene hizasında bozulmalara neden olabilir.

Çene Geriliği Belirtileri Nelerdir?

Çene geriliğinin belirtileri, kişinin yüz yapısından günlük fonksiyonlarına kadar geniş bir yelpazede etki gösterir. İşte çene geriliği yaşayan bireylerde görülebilecek bazı yaygın belirtiler:

• Yüz Yapısında Değişiklikler: Kişinin yüzü çökmüş veya oyuk görünebilir. Yüz, dikey olarak daha kısa görünebilir, bu da orantısız bir görünüme neden olur.

• Solunum ve Diş Sağlığı Sorunları: Ağızdan nefes alma, diş sağlığı problemlerine yol açabilir. Çene uyumsuzluğu, dişlerin düzgün kapanmamasına ve aşınmasına neden olabilir.

• Yeme ve Konuşma Güçlükleri: Çiğneme veya yutma sırasında zorluk ve rahatsızlık. Konuşma zorlukları, özellikle bazı sesleri telaffuz etmede güçlük çekme ve lisping (s sesini ş olarak söyleme).

• Ağrı ve Rahatsızlık: Çene eklemi, yüz ve boyun bölgesinde ağrı. Temporomandibular eklem (TMJ) bozuklukları, çene eklemi ve çevresindeki ağrılara neden olabilir.

• Diğer Fiziksel ve Fonksiyonel Belirtiler: Uyku sırasında solunum problemleri, ağızdan nefes alma ve potansiyel olarak uyku apnesi. İşitme problemleri, tinnitus (kulak çınlaması) veya işitme kaybı gibi sorunlara yol açabilir.

Bu belirtiler, çene geriliği olan bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ayrıca erken teşhis ile uygun tedavi yöntemleri bu sorunların üstesinden gelmede hayati önem taşır.

Çene Geriliği Tedavi Seçenekleri

Çene geriliği tedavisi, hastanın yaşı ve durumun şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Çocuklarda erken müdahale önemli olup, ortodontik tedavi ile çene ve dişlerin doğru konuma gelmesi sağlanabilir.

Yetişkinlerde ise şiddetli mandibular prognatizm durumunda ilk önerilen tedavi genellikle çene cerrahisidir ancak kamufle tedavi bir alternatif olarak sunulabilir.

• Ortodontik Tedavi: Genç çocuklarda çene gelişimini destekler, yetişkinlerde çene-yüz hizalaması sorunlarını ve bozukluklarını ele alır. Hasta yaşına bağlı olarak çıkarılabilir veya sabit aletler kullanılır.

• Cerrahi Tedavi (Ortognatik Cerrahi): Çenenin kapanış modeli yanlış hizalandığında veya alt çene önemli ölçüde geriye düştüğünde çenenin iskelet yapısını düzeltir.

• Kamufle Tedavisi: Hafif ila orta derecede çene geriliği için kullanılır, iki küçük üst köpek dişinin çekilmesiyle alt çenenin ileriye hareket etmesi için yer açılır.

• Üst Çene Geriliği Tedavisi: Çocuklarda menteşe aletleri ve plaklar kullanılırken, daha büyük çocuklar ve yetişkinlerde sabit genişleticiler tercih edilir. Yetişkinlerde sıklıkla cerrahi uygulanır, çene kemiği kesilir ve titanyum plakalar ve vidalarla yeniden konumlandırılır.

• Diş Tellerinin Etkinliği: Diş telleri, çocuklarda yetişkinliğe ulaşmadan önce çene sorunlarını düzeltebilir. Ancak yetişkinlerde çene geriliği varsa, diş telleri istenen çene hizalamasını sağlamayabilir.

Çene Geriliği Nasıl Anlaşılır?

Çene geriliğinin tanısı, kapsamlı bir klinik muayene ile başlar. Ortodontist tarafından yapılan değerlendirme, yüz ve çene yapılarının görsel incelemesini içerir.

Ayrıca, ağız içi ve dışı detaylı muayeneler yapılır ve intraoral ölçümler alınarak dişlerin hizalanması daha iyi değerlendirilir.

• Klinik Muayene: Ağız ve dış çene yapısının görsel muayenesi ile çene geriliği belirlenebilir. Ancak, yalnızca görsel muayene ile nedenler her zaman açıkça anlaşılamayabilir.

• Ortodontik Değerlendirme: Tanı konduktan sonra, tedavi planlaması için dişlerin hizalanması değerlendirilir. Dişlerin boyutu, hizalanması ve çenenin kapanış modeli ölçülür.

• Görüntüleme Teknikleri: Çene uyumsuzluğunun derecesini ve üst ile alt çeneler arasındaki ilişkiyi belirlemek için röntgen, BT taramaları veya MRI kullanılabilir.

Çene geriliği tanısında, klinik muayene profesyonel bir yaklaşım gerektirir. Görünür anormalliklerin belirlenmesi ve sorunun boyutu ve nedenlerinin daha iyi anlaşılması için ek testler ve ölçümler yapılır.

Çene büyüme düzensizliklerinin tanısı, fiziksel muayene, diş izlenimleri ve modelleri, röntgen ve görüntüleme çalışmaları ile yapılır.

Tanı, hastanın yüz ve çene yapısını gözlemleyerek konur ve teşhis edilmemiş, ciddi mandibular retrüzyon hastaya önemli rahatsızlıklar ve komplikasyonlar yaşatabilir.

Çocuklarda Çene Geriliği Tedavisi

Çene geriliği tedavisinde kullanılan yöntemler, çocuklarda ve yetişkinlerde farklılık gösterir. Çocuklarda tedavi, büyüme döneminde başlamalıdır çünkü bu dönemde yapılan müdahaleler daha etkilidir.

Özel olarak tasarlanmış aletler, alt çenenin ileriye doğru hareket etmesini sağlayarak çene yapısını düzeltebilir. Bu aletler, çocuğun çene gelişimini destekler ve ileride daha ciddi müdahalelere gerek kalmadan sorunu çözebilir.

İleri derece olan çene geriliğinde ise gerekli durumlarda cerrahi müdahaleler yer alır. Erken müdahale, genellikle daha iyi sonuçlar alınmasını sağlar.

Ameliyatsız Çene Geriliği Tedavisi

Ameliyatsız çene geriliği tedavisi, özellikle çocuklarda tercih edilen bir yöntemdir. Bu tedavi seçeneği, çene gelişiminin hala devam ettiği çocuklarda oldukça etkilidir.

Fonksiyonel ortodontik cihazlar, çenenin daha ileri bir pozisyona gelmesini teşvik ederek çene geriliğini düzeltebilir. Bu cihazlar, çocuğun günlük yaşamını fazla etkilemeden kullanılabilir ve çoğu zaman istenilen sonuçları verir.